వీర తెలంగాణకు అంకురార్పణ – దొడ్డి కొమురయ్య అమరత్వానికి 75 సంవత్సరాలు

 తెలంగాణ చరిత్రలో విప్లవాత్మక రోజు. ఇది "వీర తెలంగాణ సాయుధ రైతాంగ పోరాటం" మొదలైన రోజు. 1946 జూలై 4న కడివెండి గ్రామంలో దొడ్డి కొమురయ్య అమరుడైన రోజు నుంచే ఈ పోరాటం అగ్నిపర్వతంగా విరిసింది.

పరాధీన పాలన – దొరల దౌర్జన్యం

హైదరాబాద్ సంస్థానాన్ని ఏడవ నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీఖాన్ పాలిస్తూ, ఫ్యూడల్ దొరల దుర్వినియోగాలను ప్రోత్సహించాడు. ప్రజలపై తీవ్ర శోషణ కొనసాగింది. బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా పోరాడిన కాంగ్రెస్ నాయకత్వం నిజాం వ్యవహారాల్లో తలదూర్చకూడదన్న నిబంధనతో నిష్క్రియగా నిలిచింది. దీంతో ఆంధ్ర మహాసభ, తర్వాత కమ్యూనిస్టు పార్టీ నేతృత్వంలో ప్రజా ఉద్యమాలు ఉవ్వెత్తున ఎగిశాయి.

సంఘం – శోషితుల ఆశ

1930లో సురవరం ప్రతాప్‌రెడ్డి ఆధ్వర్యంలో జోగిపేటలో ప్రారంభమైన ఆంధ్రమహాసభ ఉద్యమం, 1944 నాటికి పూర్తిగా కమ్యూనిస్టు ఆధ్వర్యంలోకి వెళ్లింది. ‘‘సంఘం’’గా పల్లెపల్లె విస్తరించి, దొరల అకృత్యాలకు ఎదురు నిలబడ్డది.

చిట్యాల ఐలమ్మ – తొలి మహిళా రైతు వీరనారి

జనగామ తాలూకాలో చిట్యాల ఐలమ్మ తన పొలాన్ని కాపాడేందుకు సంఘం అండగా పోరాడింది. ఈ సంఘటన తెలంగాణ ఉద్యమ చరిత్రలో మైలురాయిగా నిలిచింది.

దొడ్డి కొమురయ్య – తొలి అమరుడు

1946 జూలై 4న కడివెండిలో జరిగిన సంఘం ర్యాలీపై దొర గుండాలు తుపాకులతో కాల్చగా, దొడ్డి కొమురయ్య అమరుడయ్యాడు. ఇదే సంఘటన సాయుధ పోరాటానికి నాంది పలికింది. ప్రజలు గుత్పల బదులు తుపాకులు ఎత్తుకున్నారు.

1946–1951: ప్రజల సాయుధ పోరాటం

ఈ పోరాటం నిజాం పాలనపై మాత్రమే కాదు, స్వాతంత్ర్యం తర్వాత పటేల్ సైన్యం, కేంద్ర ప్రభుత్వ ఒత్తిడికి వ్యతిరేకంగానూ సాగింది. వరంగల్, నల్లగొండ, ఖమ్మం, కరీంనగర్ జిల్లాల్లో మూడువేల గ్రామాలు విముక్తమయ్యాయి. పది లక్షల ఎకరాల భూమిని పేదలకు పంచారు. వెట్టి చాకిరీ రద్దు చేశారు.

కేంద్రం పాత్ర – పటేల్ సైన్యం దాడులు

స్వాతంత్ర్యం వచ్చినా, నెహ్రూ ప్రభుత్వం నిజాం పాలనకు గౌరవం చూపించి ప్రజల పోరాటాన్ని ఉగ్రతగా అభివర్ణించింది. పటేల్ సైన్యం ద్వారా తిరుగుబాట్లను అణచివేయడం మొదలైంది. సెప్టెంబరు 17 తర్వాత మళ్లీ దొరలే గాంధీ టోపీ పెట్టుకుని పాలనకు పునరాగమించారు.

వీరుల జ్ఞాపకం – పోరాట స్ఫూర్తికి మార్గదర్శనం

దొడ్డి కొమురయ్య, చిట్యాల ఐలమ్మ, భీమిరెడ్డి నర్సింహారెడ్డి, షోయబుల్లా ఖాన్, కొమురం భీం వంటి అజేయ పోరాట యోధుల త్యాగాలే నిజమైన తెలంగాణ సింబల్స్. కుల, మత, ప్రాంతీయ విద్వేషాల కంటే ప్రజల సమస్యల పరిష్కారం కోసం నడిచే ప్రజా చరిత్రకు వారు మార్గదర్శకులు.